Smartphones op school

Ben jij voor of tegen? Of heb je geen duidelijke mening over dit onderwerp? Er is al
veel over dit onderwerp gezegd en geschreven, maar aangezien ik wel een
duidelijke mening heb over dit onderwerp, waag ik me er toch ook aan.
Ik ben namelijk tegen! Als mentor, als docent, als expert op het gebied van
studievaardigheden, maar ook als ouder. Ik weet dat ik mezelf hierbij niet populair
maak bij onze leerlingen. Maar misschien zouden wij als docenten ons iets minder
druk moeten maken om de race om populariteit. Een race om wie de beste lessen
geeft zou passender zijn op school als je het mij vraagt. En dan win je uiteindelijk
misschien ook wel die populariteitswedstrijd, maar dan om jouw goede lessen en
niet omdat je nou zo cool en hip bent.
De telefoon is een verslaving voor velen, echt niet alleen voor onze leerlingen. Ook
vele volwassenen kunnen niet meer zonder (check je eigen schermtijd maar eens).
Al die apps zijn zo ontworpen dat je continu meldingen krijgt en dat je continu
geneigd bent te kijken en te reageren. Dit zorgt voor continue afleiding. Als expert op
het gebied van studievaardigheden weet ik hoe afleidend de telefoon is. Niet alleen
in de les, maar ook tijdens het maken van huiswerk. Onderzoek wijst dit ook uit,
maar ik ga jullie nu niet vermoeien met allerlei wetenschappelijk onderzoek. Maar feit
is dat wij als mensen niet kunnen multitasken. Wij denken vaak van wel, maar wat
we eigenlijk aan het doen zijn is taak switchen. Dit betekent dat als je bijvoorbeeld
huiswerk aan het maken bent en je krijgt een melding op Snap en je bekijkt de
melding dan heeft je brein een aantal minuten nodig om zich weer te kunnen
concentreren op dat huiswerk. Doe je dit nou meerdere keren tijdens een half uur
dan heb je in dat half uur heel weinig kunnen maken of leren omdat je brein continu
opnieuw moet focussen.
We zeggen dat leerlingen zich niet meer kunnen concentreren, maar vind je het
gek? Er zijn constant prikkels vanuit de omgeving, maar dus ook van je telefoon.
Een paar weken geleden heb ik met mijn kader 4 klas een gesprek gevoerd over de
mobiele telefoon (aan de hand van het filmpje van Arjan Lubach 1 ).
Het gros van de leerlingen gaf aan dat de telefoon inderdaad heel erg afleidt en dat
ze zich minder goed kunnen concentreren. Een leerling zei dat het geen zin had om
de telefoon in de telefoontas te laten stoppen of telefoons helemaal te verbieden
zolang we nog werken met laptops, want daar kunnen ze precies hetzelfde op doen.
Hij zei dat als wij willen dat leerlingen bezig gaan met waar ze mee bezig zouden
moeten gaan, we het beste weer uit boeken kunnen gaan werken.
Er waren echter ook een aantal leerlingen die het allemaal maar onzin vonden, de
telefoon hoort er gewoon bij. Maar is dat zo? Wie zegt dat? Ja we kunnen er niet
meer omheen, dat is duidelijk. Maar als school zijn wij toch verplicht om een goed,
veilig en stimulerend leer- en leefklimaat neer te zetten. Want los van het feit dat het
ervoor zorgt dat leerlingen continu zijn afgeleid, heeft het ook nogal wat gevolgen
voor het sociale aspect op school. Loop maar eens door de school; op de trappen
word je bijna omvergelopen door leerlingen die met gebogen hoofden naar hun
schermpje kijken en geen idee hebben wat er allemaal om hen heen gebeurt.
Samen gezellig kletsen is er ook al bijna niet meer bij, groepjes zitten bij elkaar en
allemaal turen ze naar hun eigen schermpje. Communiceren gaat via apps en online

gaming. En dan heb ik het nog niet eens over sociale veiligheid. Maar dat misschien
in een andere blog.

Terugkomend op die jongen die zei dat we dan ook weer terug moeten naar boeken,
dit lijkt mij persoonlijk ook niet de bedoeling. Wij zijn nou eenmaal een digitale
school. Maar een mooie mix van boeken en laptop lijkt me wel goed. En die laptop is
echt niet elke les nodig!
Wat wel nodig is, is een duidelijk en helder beleid op dit vlak. En dus niet alleen
beleid voor het gebruik van een mobiel, maar ook voor de laptop. Als school kun je
er ook voor kiezen om de toegang tot bepaalde sites bijvoorbeeld te blokkeren.

Het werkt het beste als scholen een integraal beleid hanteren voor een gericht gebruik van
smartphones op school. Daarmee wordt voorkomen dat leraren onderling verschillende
regels hanteren. Zo staan zij ook sterker bij eventuele conflicten over smartphones in de
klas. 2

Wat het beleid ook gaat worden, want de gesprekken worden nu gevoerd op school
(met name nog over het gebruik van de mobiel, maar ik hoop dat dit breder
getrokken gaat worden) goed om te weten is, dat het maken van het beleid niet het
moeilijkste is. De moeilijke stappen komen pas daarna, dat is de invoering van het
beleid en het allerbelangrijkste het volhouden en uitvoeren van dit beleid door
iedereen!
Daar hebben we het personeel op school bij nodig, niet alleen de docenten, ook de
onderwijsassistenten, de conciërges, de baliemedewerkers maar daarnaast ook
zeker de ouders!

De regels van de school en de waarden moet je constant expliciet voorleven, in elk aspect
van het schoolleven...... Iedereen is verantwoordelijk voor het gedrag. Probeer dit zelf zo
zorgvuldig na te leven, en moedig je collega’s aan om hetzelfde te doen.
........Je moet wel. Dit is een van de afwegingen die je maakt wanneer je ervoor kiest om in
een instituut als een school te werken: het is niet jouw feestje. Door de schoolregels te
ondermijnen, maak je het voor iedereen moeilijker, inclusief jezelf. 3

1 https://www.youtube.com/watch?v=cclEuSxFd_M

2 Uit: ‘Leraar en leerling gebaat bij helder smartphonebeleid op school’ Remco Pijpert van het Kennisnet
3 Uit: ‘Regie in de klas’ van Tom Bennett